Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 2014

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2013 είχαμε τη χαρά να υποδεχτούμε στο σχολείο μας την υποψήφια διδάκτορα του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ελένη Τσουραπά, η οποία δέχτηκε να μας μιλήσει για την κοινωνική οργάνωση της Βενετοκρατούμενης Κρήτης και για την οικογένεια Da Molin. Την ευχαριστούμε θερμά!
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε για την υποστήριξη και τη βοήθειά τους τον Διευθυντή του σχολείου κ. Μαυρογένη Ιωάννη, τον καθηγητή Πληροφορικής κ. Κουμάκη Κυριάκο και όλο τον Σύλλογο Διδασκόντων του Λυκείου. Επίσης ευχαριστούμε για τη βοήθειά της την καθηγήτρια Ιστορίας Νέου Ελληνισμού Δρ Αναστασία Παπαδία - Λάλα.
        Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία που μας παρέθεσε η κυρία Τσουραπά, φαίνεται ότι η οικογένεια Da Molin έφτασε στην Κρήτη με τον πρώτο εποικισμό των Βενετών, το 1211. Σημειώνεται ότι η Κρήτη πέρασε στους Βενετούς το 1204 ως αποτέλεσμα της διανομής των εδαφών μεταξύ των νικητών που έλαβαν μέρος στην Δ΄ Σταυροφορία. Σύμφωνα με το κατάστιχο των φεούδων της περιφέρειας των Χανίων, που έχει διασωθεί, η οικογένεια Da Molin εγκαταστάθηκε και μνημονεύεται μόνο στην περιφέρεια των Χανίων, όπου και έλαβε φέουδα στα 1252 και 1256. Στον κατάλογο αυτό διακρίνονται δυο μέλη της οικογένειας, ο Νικόλαος και ο Φίλιππος Da Molin. 
Κατά την περίοδο του 14ου αιώνα, το διαμέρισμα των Χανίων χωριζόταν στις εξής "τούρμες" (περιφερειακές ενότητες): του Κισσάμου, της Άρνας, του Ψυχρού, του Κουφού, των Βουκολιών, του Πλατάνου, της Συβρίτου και της Κάτω Συβρίτου. 
        Η οικογένεια Da Molin κατείχε φέουδα στις ακόλουθες περιοχές: Καραβού, Τοπόλια, Pliticho, Παλαιόκαστρο της τούρμας του Κισσάμου, Λάκκοι, Orchi της τούρμας της Άρνας, Καρύδι, Πεμόνια, Μέσα Πεμόνια, Μαθές, Χάμπαθα, Δαράτσος, Σκινές, Κάινας, Βαφές, Καλαμίτσι της τούρμας του Ψυχρού, Βρύσες, Λουτράκι, Καράνος, Καστέλο, Γεράνι της τούρμας του Κουφού και Αρμός της τούρμας της Κάτω Συβρίτου, ενώ φαίνεται να κατέχει φεουδαρχικές εκτάσεις και στη θέση Kyto και στο Μάλεμε.

        Είναι λοιπόν φανερό ότι μιλάμε για μια οικογένεια με μεγάλη οικονομική δύναμη, πράγμα που επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι στα 1366 οι συγγενείς Giacomello και Marco Da Molin εξάγουν στη Βενετία μεγάλη ποσότητα σαπουνιού, ενώ ανάλογη είναι και η πολιτική τους δύναμη, καθώς στα έτη 1358-9 συμμετέχουν στο Μεγάλο Συμβούλιο της Κρήτης στην πρωτεύουσα Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο).
         Επιπλέον η παρουσία της οικογένεια στα Χανιά συνδέεται και με τη γνωστή ως «αποστασία του Αγίου Τίτου» (1363-1364). Συνοπτικά στα 1363, βενετοί φεουδάρχες της Κρήτης, με τη συμμετοχή και του ελληνικής καταγωγής ορθόδοξου πληθυσμού του ανώτερου οικονομικά και κοινωνικά στρώματος, με τους οποίους ταυτίστηκαν ιδεολογικά, στράφηκαν ενάντια στο βενετικό κράτος. Φυλάκισαν τους βενετούς αξιωματούχους και κήρυξαν την ανεξαρτησία της Κρήτης από τη Βενετία, υψώνοντας τη σημαία του Αγίου Τίτου στο δουκικό παλάτι στο Χάνδακα. Η καταστολή της κίνησης του Αγίου Τίτου οδήγησε στον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων της κτήσης με τη Βενετία. Στον κατάλογο των κατηγορουμένων που έστειλαν οι βενετικές Αρχές της Κρήτης στη Βενετία για να δικαστούν για συμμετοχή στην επαναστατική αυτή κίνηση εμφανιζόταν και o Giorgio da Molin.
        Το όνομα της οικογένειας Da Molin συνδέεται και με την επανάσταση του Γεωργίο Γαδανολέου-Λυσσογιώργη, στις δυτικές επαρχίες της Κρήτης, που χρονικά τοποθετείται στα έτη 1526-1528 (Για την επανάσταση βλ. τη διδακτορική διατριβή της καθηγήτριας της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού κυρίας Αναστασίας Παπαδία-Λάλα, Αγροτικές ταραχές και εξεγέρσεις στη βενετοκρατούμενη Κρήτη 1509-1528, Αθήνα 1983, από όπου αντλήθηκαν οι σχετικές πληροφορίες). Μέχρι πρόσφατα μοναδική επίσημη πηγή για τα γεγονότα ήταν το λεγόμενο «Χρονικό» του Antonio Trivan, το οποίο γράφεται έναν αιώνα μετά τα γεγονότα και αφιερώνει ξεχωριστό τμήμα της αφήγησης στην επαναστατική αυτή κίνηση. Όμως ο Trivan συμπλέκει πραγματικά και μυθιστορηματικά στοιχεία, πράγμα που δημιουργεί προβλήματα σχετικά με την ταυτότητα των γεγονότων και των προσώπων, τις χρονολογίες, αλλά και τους σκοπούς των επαναστατών. Συνοπτικά σύμφωνα με το «Χρονικό», στα 1502 ξέσπασε επανάσταση στη δυτική Κρήτη με αρχηγό το Γεώργιο Γαδανολέο, τον επονομαζόμενο Λυσσογιώργη. Τα πράγματα παίρνουν αιφνιδιαστική τροπή με την εμφάνιση των επαναστατών στον Αλικιανό, στην έπαυλη του βενετού φεουδάρχη Francesco da Molin, την κόρη του οποίου ο Γαδανολέος ζητά ως γυναίκα του γιου του Πέτρου…
Το επεισόδιο των γάμων όμως στερείται ιστορικής βάσης. Δεν είναι πραγματικό γεγονός, αλλά θρύλος, καθώς παρουσιάζει πολλά κενά και δεν επιβεβαιώνεται από τα επίσημα βενετικά έγγραφα. Το πιθανότερο είναι ότι ο Trivan στο «Χρονικό» παραθέτει το φανταστικό αυτό επεισόδιο στο πλαίσιο του απόηχου της επανάστασης προκειμένου να αποδώσει μυθιστορηματικά την προσπάθεια των ντόπιων να επιβληθούν στους Βενετούς. Σύμφωνα πάντως με τα επίσημα έγγραφα ο Geronimo Corner, γενικός καπιτάνος που αποστέλλεται από τον Χάνδακα για να καταστείλει τις αναταραχές, τον Οκτώβριο του 1527 δεν κατευθύνεται στον Αλικιανό, αλλά προς τα ορεινά χωριά των επαρχιών Κυδωνίας, Αποκόρωνα και Σελίνου όπου βρίσκονται οι ταραχοποιοί. 
Στις εκθέσεις του ο Corner περιγράφει με έντονο ύφος την επίθεση των βενετικών δυνάμεων στην πατρίδα του Γαδανολέου, το χωριό Κουστογέρακο, το οποίο βρίσκεται σε οχυρή θέση πάνω σε απόκρημνο βράχο. Όταν φτάνουν τα στρατεύματα οι κάτοικοι έχουν διαφύγει στα γύρω βουνά. Οι Βενετοί παραμένουν στο χωριό για τρεις μέρες, εντοπίζουν κάποιους από τους επαναστάτες και τους εκτελούν για παραδειγματισμό. Στη συνέχεια καίνε το χωριό και διατάζουν στο εξής να παραμείνει ακατοίκητο. Κατόπιν κατευθύνονται προς την Κάντανο και διενεργούν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή των Σφακίων. Οι επαναστάτες εκτελούνται και άλλοι εξορίζονται. Ο αριθμός των νεκρών επαναστατών φτάνει τους 700. Τα επαναστατημένα χωριά Κουστογέρακο, Αλίκαμπος, Κεραμειά, Μεσκλά, Λάκκοι, Αγία Ειρήνη, Ροδοβάνι υφίστανται μεγάλες καταστροφές. Η καταστολή της επανάστασης ολοκληρώνεται στα 1528. Τα γεγονότα θα μνημονεύονται για δεκαετίες.
Έτσι λοιπόν δεν είναι σαφές αν η οικογένεια Da Molin έπαιξε κάποιο ρόλο στην αιματηρή καταστολή της επανάστασης. Πάντως, σύμφωνα με το οικογενειακό δέντρο των Da Molin που διασώζεται, ο Francesco Da Molin του φανταστικού επεισοδίου των κρητικών γάμων ήταν υπαρκτό πρόσωπο.
Πλησιάζοντας στο τέλος της Βενετοκρατίας, τελευταία αναφορά στην οικογένεια γίνεται στην απογραφή του Trivan που συντάσσεται στα 1640, πέντε χρόνια πριν την πτώση των Χανίων στους Τούρκους, όπου η οικογένεια Da Molin καταγράφεται στους οίκους των βενετών ευγενών των Χανίων.

















Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου