Τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2013 είχαμε τη χαρά να υποδεχτούμε στο σχολείο μας την υποψήφια διδάκτορα του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ελένη Τσουραπά, η οποία δέχτηκε να μας μιλήσει για την κοινωνική οργάνωση της Βενετοκρατούμενης Κρήτης και για την οικογένεια Da Molin. Την ευχαριστούμε θερμά!
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε για την υποστήριξη και τη βοήθειά τους τον Διευθυντή του σχολείου κ. Μαυρογένη Ιωάννη, τον καθηγητή Πληροφορικής κ. Κουμάκη Κυριάκο και όλο τον Σύλλογο Διδασκόντων του Λυκείου. Επίσης ευχαριστούμε για τη βοήθειά της την καθηγήτρια Ιστορίας Νέου Ελληνισμού Δρ Αναστασία Παπαδία - Λάλα.
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία που μας παρέθεσε η κυρία Τσουραπά, φαίνεται ότι η οικογένεια Da Molin έφτασε στην Κρήτη με τον πρώτο εποικισμό των Βενετών, το 1211. Σημειώνεται ότι η Κρήτη πέρασε στους Βενετούς το 1204 ως αποτέλεσμα της διανομής των εδαφών
μεταξύ των νικητών που έλαβαν μέρος
στην Δ΄ Σταυροφορία. Σύμφωνα με
το κατάστιχο των φεούδων της περιφέρειας
των Χανίων, που έχει διασωθεί, η
οικογένεια Da
Molin
εγκαταστάθηκε και μνημονεύεται μόνο
στην περιφέρεια των Χανίων, όπου και
έλαβε φέουδα στα 1252 και 1256. Στον κατάλογο αυτό διακρίνονται δυο μέλη
της οικογένειας, ο Νικόλαος και ο Φίλιππος
Da
Molin.
Κατά την περίοδο του 14ου αιώνα, το διαμέρισμα των Χανίων
χωριζόταν στις εξής "τούρμες" (περιφερειακές
ενότητες): του Κισσάμου, της Άρνας, του
Ψυχρού, του Κουφού, των Βουκολιών, του Πλατάνου, της Συβρίτου
και της Κάτω Συβρίτου.
Η
οικογένεια Da
Molin
κατείχε φέουδα στις ακόλουθες περιοχές:
Καραβού, Τοπόλια, Pliticho,
Παλαιόκαστρο της τούρμας του Κισσάμου,
Λάκκοι, Orchi
της τούρμας της Άρνας, Καρύδι, Πεμόνια,
Μέσα Πεμόνια, Μαθές, Χάμπαθα, Δαράτσος,
Σκινές, Κάινας, Βαφές, Καλαμίτσι της
τούρμας του Ψυχρού, Βρύσες, Λουτράκι,
Καράνος, Καστέλο, Γεράνι της τούρμας
του Κουφού και Αρμός της τούρμας της
Κάτω Συβρίτου, ενώ φαίνεται να κατέχει
φεουδαρχικές εκτάσεις και στη θέση Kyto
και στο Μάλεμε.
Το όνομα της
οικογένειας Da
Molin
συνδέεται και με την επανάσταση του
Γεωργίο Γαδανολέου-Λυσσογιώργη, στις
δυτικές επαρχίες της Κρήτης, που χρονικά
τοποθετείται στα έτη 1526-1528 (Για την επανάσταση βλ. τη διδακτορική διατριβή της καθηγήτριας της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού κυρίας Αναστασίας Παπαδία-Λάλα, Αγροτικές ταραχές και εξεγέρσεις στη βενετοκρατούμενη Κρήτη 1509-1528, Αθήνα 1983, από όπου αντλήθηκαν οι σχετικές πληροφορίες). Μέχρι πρόσφατα μοναδική επίσημη πηγή για τα
γεγονότα ήταν το λεγόμενο «Χρονικό»
του Antonio
Trivan,
το οποίο γράφεται έναν αιώνα μετά τα
γεγονότα και αφιερώνει ξεχωριστό τμήμα
της αφήγησης στην επαναστατική αυτή
κίνηση. Όμως ο Trivan συμπλέκει πραγματικά και
μυθιστορηματικά στοιχεία, πράγμα που δημιουργεί προβλήματα σχετικά με την ταυτότητα
των γεγονότων και των προσώπων, τις
χρονολογίες, αλλά και τους σκοπούς των
επαναστατών. Συνοπτικά σύμφωνα με το
«Χρονικό», στα 1502 ξέσπασε επανάσταση
στη δυτική Κρήτη με αρχηγό το Γεώργιο
Γαδανολέο, τον επονομαζόμενο Λυσσογιώργη.
Τα πράγματα παίρνουν αιφνιδιαστική
τροπή με την εμφάνιση των επαναστατών
στον Αλικιανό, στην έπαυλη του βενετού
φεουδάρχη Francesco
da
Molin,
την κόρη του οποίου ο Γαδανολέος ζητά
ως γυναίκα του γιου του Πέτρου…
Το
επεισόδιο των γάμων όμως στερείται ιστορικής
βάσης. Δεν είναι πραγματικό γεγονός,
αλλά θρύλος, καθώς παρουσιάζει πολλά
κενά και δεν επιβεβαιώνεται από τα
επίσημα βενετικά έγγραφα. Το πιθανότερο
είναι ότι ο Trivan
στο «Χρονικό» παραθέτει το φανταστικό
αυτό επεισόδιο στο πλαίσιο του απόηχου
της επανάστασης προκειμένου να αποδώσει
μυθιστορηματικά την προσπάθεια των
ντόπιων να επιβληθούν στους Βενετούς.
Σύμφωνα πάντως με τα επίσημα έγγραφα ο
Geronimo
Corner,
γενικός καπιτάνος που αποστέλλεται από
τον Χάνδακα για να καταστείλει τις
αναταραχές, τον Οκτώβριο του 1527 δεν
κατευθύνεται στον Αλικιανό, αλλά προς
τα ορεινά χωριά των επαρχιών Κυδωνίας,
Αποκόρωνα και Σελίνου όπου βρίσκονται
οι ταραχοποιοί.
Στις εκθέσεις του ο
Corner
περιγράφει με έντονο ύφος την επίθεση
των βενετικών δυνάμεων στην πατρίδα
του Γαδανολέου, το χωριό Κουστογέρακο,
το οποίο βρίσκεται σε οχυρή θέση πάνω
σε απόκρημνο βράχο. Όταν φτάνουν τα
στρατεύματα οι κάτοικοι έχουν διαφύγει
στα γύρω βουνά. Οι Βενετοί παραμένουν
στο χωριό για τρεις μέρες, εντοπίζουν
κάποιους από τους επαναστάτες και τους
εκτελούν για παραδειγματισμό. Στη
συνέχεια καίνε το χωριό και διατάζουν στο εξής να παραμείνει ακατοίκητο. Κατόπιν κατευθύνονται προς την Κάντανο
και διενεργούν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις
στην περιοχή των Σφακίων. Οι επαναστάτες
εκτελούνται και άλλοι εξορίζονται. Ο
αριθμός των νεκρών επαναστατών φτάνει
τους 700. Τα επαναστατημένα χωριά Κουστογέρακο, Αλίκαμπος, Κεραμειά,
Μεσκλά, Λάκκοι, Αγία Ειρήνη, Ροδοβάνι
υφίστανται μεγάλες καταστροφές. Η
καταστολή της επανάστασης ολοκληρώνεται
στα 1528. Τα γεγονότα θα μνημονεύονται
για δεκαετίες.
Έτσι λοιπόν δεν είναι σαφές αν η οικογένεια Da Molin έπαιξε κάποιο ρόλο στην αιματηρή καταστολή της επανάστασης. Πάντως, σύμφωνα με το οικογενειακό δέντρο των Da Molin που διασώζεται, ο Francesco
Da
Molin
του φανταστικού επεισοδίου των κρητικών
γάμων ήταν υπαρκτό πρόσωπο.
Πλησιάζοντας στο τέλος της Βενετοκρατίας, τελευταία αναφορά στην οικογένεια γίνεται
στην απογραφή του Trivan
που συντάσσεται στα 1640, πέντε
χρόνια πριν την πτώση των Χανίων στους Τούρκους, όπου
η οικογένεια Da
Molin
καταγράφεται στους οίκους των βενετών
ευγενών των Χανίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου